Kaiju – japanska filmska čudovišta
- 16. svibnja 2014.
- #Darko Ivanković – Seph — #Godzilla — #japanska filmska čudovišta — #japanski filmovi — #Kaiju
Vjerojatno ne postoji ljubitelj znanstveno-fantastičnog filmskog žanra koji nije pogledao bar jedan film o radioaktivnom dinosauru Godzilli, zvijezdi legendarnog japanskog studija Toho. Godzilla je samo jedan od filmskih čudovišta – kaijua - koji čine ovu originalnu japansku izvoznu franšizu celuloidne zabave
Piše
Darko Ivanković Seph
Filmska čudovišta kaiju porijeklom su iz bogate japanske mitologije. Po šintoizmu, svaka životinja nakon smrti poput ljudi, također, prelazi u svijet duhova gdje dobiva fantastične karakteristike koje i dan danas užasavaju sve generacije Japanaca. Legende o japanskim vampirima potječu od demonskih lisica kitsunesukija, vukodlaci dolaze u obliku rakuna tanuki ili mačaka bakeneko, a prosječan Japanac naježit će se i na spomen kappa vodenjaka i tengu pasa koji se transformiraju u čovjekolike demone dugog nosa. Dodajmo tome i brojne legende u rasponu od pauka jorogumo do nekoliko desetaka tipova zmajeva i dobit ćemo i više nego dovoljno ideja za filmska čudovišta.
U japanskoj filmskoj industriji, čudovišta kaiju često su moćna, ali tvrdoglava bića divovskih dimenzija, ponekad prikazana herojski u svojoj misiji osvete nad raznim svemirskim osvajačima i neodgovornim čovječanstvom, ponekad prikazana i kao dobra prilika za ljudsko herojstvo i zajedništvo (često i sa zapadnjacima) u svladavanju globalnih problema.
Japanci su čak i neka zapadnjačka čudovišta učinili velikanima, npr. Frankensteinovo, i to u tri filma, smještajući naslovni lik romana Mary Shelley na kraj Drugog svjetskog rata, progovarajući o stalnom strahu od atomskog rata i smrtonosne radijacije kao njegove obavezne nuspojave.
Kaijuje je u najvećem broju prigrlio legendarni japanski filmski studio Toho. Vjerojatno ne postoji ljubitelj horora i pustolovnog žanra koji nije pogledao bar jedan film s Godzillom, a tu su i vrlo gledani serijali o fantastičnim stvorenjima poput pterodaktila Rodana, divovskog moljca Mothre, svemirske hobotnice Dogore i mnogih drugih.
Kralj svih čudovišta kaiju ipak ostaje Godzilla kojem se studio Toho odužio postavivši kip ispred svog sjedišta u Tokiju. Filmskim čudovištima bavio se i studio Daiei pod okriljem konglomerata Kadokawa, stvarajući također vrlo popularne serijale. Najpoznatija zvijezde studija Daiei svakako je divovska kornjača Gamera, uz mnoštvo sporednih reptilskih čudovišta u stalnoj borbi za prevlast na zemlji.
Godzilla je najpopularniji kaiju, ne samo zbog 28 filmova snimljenih u Japanu (i jednog u Americi), već i zbog alegorije vezane uz atomske bombe bačene na japansko tlo u kolovozu 1945. godine. Ovo filmsko čudovište rođeno je zahvaljujući stvarnim atomskim pokusima na pacifičkom otočju Bikini samo devet godina nakon Hirošime i Nagasakija. Iste godine snimljen je i prvi film serijala ‘Godzilla’ u kojem se probuđeni radioaktivni dinosaur zaputio prema Japanu u želji za nuklearnim razaranjem, gotovo identičnih posljedica nakon američkih napada na kraju II sv. rata.
Iako je nekoliko prethistorijskim ostataka dinosaura po Godzilli dobilo naziv, njegovo filmsko ime dolazi od kombinacije riječi gorila i kujira (japanski – kit). Kroz 60-ak godina svog filmskog postojanja, Godzilla je prošla sve moguće karakterizacije, bila negativac i pozitivac, spašavala planet od invazija vanzemaljaca, ali i od vlastitih stanovnika, pazeći da bude u skladu s brigom o zaštiti prirode i okoliša, što je životna preokupacija Japanaca posljednja dva desetljeća, a kako se čini nakon katastrofe u Fukushimi, bit će i narednih.